Saul Friedlander – „Dokąd prowadzi pamięć. Moje życie” – Wyd. Literackie

Szoa-z hebrajskiego zagłada-największy holokaust w historii świata.

Sam Holokaust rozumiany przez większość społeczeństwa jako termin określający zagładę Żydów, dokonaną przez  nazistów, czyli III Rzeszę i jej koalicjantów podczas II wojny światowej. Takim właśnie był Saul Friedlander-wielki historyk Szoah, profesor historii, obecnie na Uniwersytecie Kalifornijskim.

W swojej autobiograficznej książce dużo miejsca poświęca swojej twórczości ale i z rozrzewnieniem mówi o Izraelu-swojej ojczyźnie(choć urodził się w Pradze)i biegle włada hebrajskim, choć u schyłku życia pamięć go zawodzi.

Początkowo autor wspomina lata ”przyuczania się do zawodu”, kiedy w poszukiwaniu tożsamości powołania przenosi się z kraju do kraju. Druga część książki to już Izrael-lata sześćdziesiąte, kiedy uczył w Jerozolimie. Później są Niemcy, a następnie Stany Zjednoczone.

Książka ta ukazuje wpływ Szoah na to jak autor postrzegał Izrael, Niemcy i Amerykę. Autor nie tylko opisuje historię Holokaustu lecz również dzieli się z czytelnikiem swymi wątpliwościami. Opisuje wewnętrzne rozterki i poczucie żalu w takiej czy innej postawie, czy podjęciu dobrej czy złej decyzji.

Autor pisząc te wspomnienia jest już po osiemdziesiątych pierwszych urodzinach, więc są to wspomnienia głębokie i dobrze przemyślane. Od dziecka do późnej starości na autorze odbiło się piętno drugiej wojny światowej.

Nawet jako młody człowiek mieszkający we Francji, jako uchodźca żydowski poddany był łapankom wymierzonym przeciw Żydom z zagranicy. Rodzice zaś z pomocą katolickich przyjaciół ukryli go w Seminarium, sami zaś zginęli w Auschwitz. Tam w Seminarium został ochrzczony i stał się zagorzałym katolikiem.

Autor, jak sam pisze o sobie, że jest „człowiekiem o wielu domach i językach, ale wszędzie czuje się Żydem”. Autor uwielbiał wykładać historie w Genewie, Jerozolimie, Tel Awiwie i Los Angeles, a jego prace historyczne znane są na całym świecie i zyskały wielkie uznanie i liczne wyróżnienia.

Wydawnictwo zadbało, aby książka była pięknie wydana. W twardej oprawie, szyta, zawiera cztery części: ”Zamiana”, „Rozwiązanie snu”, „Niemcy” i „Ameryka”. Całość zaś zawiera ponad 350 stron . Czyta się ją dobrze, bo jest głęboko przemyślana, a zdania prosto formułowane powodują, że czytelnik rozumie co czyta. Zaczytajcie się w tej autobiografii i poznajcie życie i twórczość wielkiego historyka oraz odpowiedzcie na pytanie ”Ilu z Amerykanów należących do drugiego pokolenia byłych Izraelczyków będzie nadal regularnie odwiedzać ”stary kraj”?

Ilu ruszyłoby tam z powrotem w czasie kryzysu?

Zachęcam do lektury i refleksji.