Hanna Krall – „Fantom bólu. Reportaże wszystkie” – Wyd. Literackie

Hanna Krall-to nie tylko wybitna reporterka, ale również świetny fotograf, kobieta potrafiąca uchwycić i zachować w kadrze niezapomnianych ludzi, miejsca czy też określone gesty.

W utworze Zdążyć przed Panem Bogiem(zapewne wszyscy go znamy z lat szkolnych)opisuje losy ludzi podczas II wojny światowej. Są to ludzie getta: czarni, brzydcy, wszystko jest szare, ich twarze, włosy, pościel. Ludzie umierający z głodu, a  było to tak powolne jak śmierć fizjologiczna, ze starości. Twarze tych ludzi były bez wyrazu, maskowate. Ich stan psychiczny charakteryzował się ubóstwem myśli. Z czynnych, energicznych ludzi zmieniali się w apatycznych i ospałych. Prawie zawsze byli senni. O głodzie nie pamiętali, ale na widok chleba stawali się nagle agresywni, pożerali łapczywie, mimo że narażali się na bicie od którego nie umieli bronić się ucieczką.

Autorka książki nie tylko zachowuje postaci, ich wyraz twarzy i zachowania, ale także nazwiska, które zachowały się do dziś i są dla nas świadectwem z tamtego, strasznego okresu. Oprócz lat wojennych reporterka opisuje również imiona, które są nienaznaczone epoką tzn. przedwojenne imiona: Zofia, Barbara, Maria. Lata pięćdziesiąte przyniosły Mariolę i Violettę, lata sześćdziesiąte: Agatę, Dorotę i Magdę, czyli styl rustykalny. Z otwarciem na świat pojawiła się Patrycja, a lata osiemdziesiąte to znów powracają Zofie i Marie, czyli historia zatacza koło. W utworze Hipnoza autorka opisuje Grotę Zwiastowania w Nazarecie oraz w kościele Św. Józefa w Nazarecie- pokazuje miejsce, gdzie był warsztat Św. Józefa. Wisi nad nim obraz pt. Święta Rodzina. Oprócz tych utworów, które wymieniłam znajdują się jeszcze: Taniec na cudzym weselu, Dowody na istnienie, Wyjątkowo długa linia oraz wiele innych, wspaniałych utworów.

Autorka większość czasu w swoich utworach poświęca ludziom żydowskim, którzy posługiwali się przydomkami: Ida od jajek, Henia Gęsiarka, Czarna Basia, Icek Mądry, Iser Kamasznik.

Autorka opisuje, że na skraju wykopu, z nogami opuszczonymi do środka siedział esesman, w rękach trzymał pistolet maszynowy. Dawał znak, a ludzie (głównie Żydzi)schodzili do wykopu i układali się na ciałach, które już leżały. Wybrzmiewała seria i esesman znów dawał znak.

Straszny opis, straszny widok, ale jakże prawdziwy i autentyczny.

Książka przepięknie wydana lecz nie jest cienka bo zawiera ponad 1200 stron i mnie, która przepadam wprost za czytaniem, sprawiła nie lada kłopot, ale uważam, że jest to arcydzieło, jakie się mogło do tej pory ukazać, a do tego to przecież kawałek naszej historii, którą każdy z nas powinien znać lub sobie ją odświeżyć.

Wydanie reportaży Fantom bólu, łączy się z ważną rocznicą. 2017 rok, to 40 rocznica publikacji Zdążyć przed Panem Bogiem, która tu w książce znajduje się na pierwszej pozycji, a jej pierwsze wydanie pojawiło się w 1977 roku, nakładem Wydawnictwa Literackiego.

Na koniec nie mogę wprost powstrzymać się, aby nie zacytować słów autorki z utworu Dowody na istnienie:

„-A co ty wiesz o Treblince?

Chyba nie za dużo.

Mężczyźni i kobiety umierali

w oddzielnych komorach.

-Matko, czy to prawda, że

czasem dopływ gazu był słabszy

i ludzie umierali przez kilka dni?

Ty nie byłaś w tej grupie, prawda?

Odpowiedz mi na to.

Przepraszam za wszystko co powiedziałem,

ale na to mi odpowiedz”.

Przepiękne i bardzo poruszające!

Bardzo zachęcam do przeczytania.